Xarici qurğular - Əsas xarici qurğular

Xarici qurğuların iki növü var:

1. Əsas xarici qurğular

2. Əlavə xarici qurğular

Əsas xarici qurğular

I. Monitor - bu qurğuya ekran və ya display də demək olar. Verilənləri visual (görüntülü) şəkildə göstərmək üçün qurğudur. Monitor kompyuterin əsas xarici qurğusudur. Televizor ekranına bənzəyir. Monitorların diametri 14, 15, 17, 20 və 21 inch olur  (21 inch ≈ 53,5 sm). Monitorlar 2 növdə olur:

1. CRT (Cathode Ray Tube) - Elektron şüa borulu monitorlar. Əsas elementi elektron şüa borusudur.

2. LCD (Liquid Crystal Display) - Maye kristallı display.

        II. Keyboard - klaviatura. Kompyuterə informasiya daxil etmək, əmrlər vermək üçün qurğudur. Klavyaturanın düymələri klaviş adlanır. Klavişlər QWERTY - düzülüşündə yerləşir. Christopher Sholes yazı maşını ixtira edərkən QWERTY düzülüşünü məhz hərf və işarə qollarının bir-birinə az toxunması məqsədilə yaratmışdır. Klaviatura düymələri F və Q tipli olur. Klaviaturanın tipi onun ilk hərfi ilə müəyyən olunur. Biz latın qrafikalı əlifbadan istifadə etdiyimizə görə Q tipli klaviaturadan istifadə edirik. Klaviaturanın düymələri 4 hissədən ibarətdir:

1. Funksional bölmə (F1, F2, F3...F12)

2. Hərf bölməsi (A, B, C...)

3. Rəqəm bölməsi (0,1, 2, 3... 9)

4. Xüsusi düymələr (Ctrl, Shift, Alt ...). 

            III. Case - sistem blok, sistem kassa da deyilir. Bütün daxili qurğuları özündə saxlayan qutudur. Kompyuter sisteminin hər bir hissəsi ya sistem blokunun içərisində yerləşir ya da ona xaricdən portlarla qoşulur. Sistem bloklar müxtəlif quruluşlara malik olsalar da eyni funksiyanı yerinə yetirir. Üzərində kompyuteri işə salmaq üçün Power (güc) düyməsi, kompyuteri yenidən başlatmaq üçün Restart  (yenidən başlamaq) düyməs, USB yuvaları, CD writer, DVD writer yerləşir.

           IV. Mouse - siçan. İnformasiyanı klaviaturaya nisbətən daha sürətli daxil edir. İlk dəfə maus 1963-cü ildə Douglas Engelbart tərəfindən ixtira olunub. Maus 2 düymə və bir diyircəkdən ibarətdir. Sol düymə primary-ilk ilkin düymə, sağ düymə secondary - ikinci düymə, diyircək-wheel adlanır. Mausun sol düyməsinin 3 əsas vəzifəsi var:

1. Select - seçmək

2. Drag - tutaraq sürüşdürmək

3. Double click to open - ikili vuruşla açmaq

Mausun sağ düyməsi context (gizli) menuları açır. Mausun diyircəyi isə sətirləri yuxarı-aşağı fırladır.