Computer - Komputer

Komputerlər informasiyanı qəbul edib saxlayan, emal edən və ötürən qurğudur. 

8 Bit	1 Byte
1024 byte	1 KiloByte
1024 KiloByte	1 MegaByte
1024 MegaByte	1 GigaByte
1024 GigaByte	1 TeraByte

Hesab – məntiq qurğuları: texnikada mikroprosessor və ya CPU (central proceccing unit) adlanır. Komputerlərin işləmə sürəti mikroprosessorların tipi ilə bir başa bağlıdır. Bu qurğunun vəzifəsi verilənləri emal etməkdir. Informasiyanın emal sürəti prosessorun takt tezliyi ilə müəyyən olunur. Markalarına görə onların aşağıdakı tipləri var.                

Pentium I – takt tezliyi 33-200 mhz;

Pentium II – takt tezliyi 200-433 mhz;

Pentium III – takt tezliyi 433-950 mhz;

Pentium IV – takt tezliyi > 1000 mhz;

Əməli yaddaş qurğusu: əsas qurğulardan biri olub vəzifəsi informasiyanı müvəqqəti saxlamaq və digər qurğular arasında informasiya mübadiləsini təmin etməkdir. Ona RAM (random access memory) kimi deyirlər. Əməli yaddaşla yanaşı daha bir yaddaş vardır. ROM (read only memory) bu da BİOS (basic input output system) adlı xüsusi proqramdır. Onun vəzifəsi komputer işə salınarkən onun qurğularını test etmək və bundan sonra əməliyyat sisteminin yüklənməsini təşkil etməkdir. Bundan başqa BİOS-da komputerin konfiqurasiyasının sazlanması proqramı da yerləşir. Bu proqramın adı SETUP-dır. Onun vasitəsilə qoyulmuş parametrlər CMOS (complementary metal oxide semiconductor) adlı yaddaşa yazılır. Onun vəzifəsi komputerin qurğularının sazlanma parametrlərini və digər sistem göstəricilərini yadda saxlamaqdır. Komputer söndürüldükdə CMOS-da yazılmış informasiya silinmir, çünki ona xüsusi akkumlyatordan enerji verilir.

Sərt disk qurğuları: sərt disk qurğusunun (hard disk driver) vəzifəsi komputerdə istifadə olunan əməliyyat sistemini, proqramları, verilənləri və digər informasiyaları saxlamaqdır. Sərt diskə vinçestr də deyirlər. Disklər böyük sürətlə (dəqiqədə 5000-7000 dövr) fırlanma hərəkətində olurlar.

Elastik disk qurğuları: elastik disk qurğusunun (floppy disk driver) vəzifəsi elastik disklərə informasiya yazmaq və ya onları oxumaqdır. Elastik disketlər, səthinə maqnit materialı çəkilmiş dairəvi diskdən ibarətdir.

Monitorlar: displey və ya monitorların vəzifəsi mətn və qrafik informasiyaları əks etdirməkdir. Onların keyfiyyəti ekranda yerləşən piksellərin sayından asılıdır ki, piksellər nə qədər çox olarsa onun keyfiyyəti bir o qədər çox olar. Normal təsvir üçün nöqtənin ölçüsü 0.28 mm və daha az olmalıdır.

Klaviatura: klaviatura giriş qurğusu olub vəzifəsi informasiyanı və əmrləri komputerə ötürən qurğudur. Klaviatura üzərində olan düymələr 4 qrupa bölünür:

I qrup- esc və  f1-f12 qədər olan funksional düymələr.

II qrup- üzərində hərf, rəqəm və digər simvollar yazılmış düymələrdir.

III qrup- tab, capslock, shift ,ctrl, alt, backspace, enter rejim düymələri aiddir.

IV qrup- ← ↑ → ↓, insert, delete, home, end, pageup, pagedown kursoru idarə edən

Sadalanan qurğulardan prosessor, əməli yaddaş və onları işinə köməklik göstərən digər mikrosxemlər bütöv bir plata üzərində yığılır. Bu plata “ana kart” (mother card) adlanır. Sərt və elastik disk qurğuları habelə CD-ROM ana kartla əlaqə yaradır. Platalarla birgə ana kart, disk qurğuları və qida bloku birgə yığılaraq “sistem bloku” əmələ gətirir.